06/02/2008

χαράματα, η ώρα τρεις

"Θέλω κι εγώ μια λέξη ασημένια
και δουλεμένη χρόνια στον τροχό της λήθης
να σου τάξω
κι ας είμαι ο τελευταίος μαθητής" (*)

Τέσσερις και μισή για την ακρίβεια. Γυρίζεις σπίτι μετά από ξενύχτι με φίλους, κοιμάσαι δυο ώρες. Κοιτάς, όπως σηκώνεσαι από το κρεβάτι για λίγο, να πάρεις μια ανάσα από τον δύσκολο ύπνο μετά τη μέρα του άγχους και τη νύχτα του αλκοόλ. Βλέπεις γύρω όλη σου τη ζωή άχρονα παρούσα. Κι ας έχεις πλέον ξενερώσει από ώρα.

Έχεις κάνει μέσα σε ένα βράδυ πολλά ταξίδια στον κήπο με τα διασταυρούμενα πεπρωμένα. Όπως πίνεις γουλιά γουλιά το ουίσκι και χαμογελάς και μιλάς κι ακούς, έχεις περάσει από τη θέση του ενεργούμενου, που έχουμε οι περισσότεροι στον καθημερινό μας βίο, στη θέση του θεατή, που από το στασίδι του μπαρ κάνει λίγα αλλά καταλαβαίνει πολλά.

Με ρώτησαν προχθές στην εταιρεία τι κάνω όταν με παρασέρνει η ένταση στη δουλειά για να διατηρήσω την απόσταση που απαιτείται από τα πράγματα ώστε να βλέπω το εκάστοτε ζήτημα απομονωμένα, χωρίς να εμπλέκομαι, για να μπορώ να δώσω λύση τελικά. Πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις προσπαθώ να πω κάτι έξυπνο ή βαθυστόχαστο και συχνά καταλήγω να λέω κάτι όχι απαραίτητα αληθές. Είπα λοιπόν, ότι προσπαθώ να έχω προσωπική ζωή, ώστε να δίνω τα πράγματα τις πραγματικές τους διαστάσεις κι όχι τις δυσανάλογες που δίνει η πίεση κι η εμπλοκή. Νομίζω ότι αυτή τη φορά είπα κάτι αληθινό. Το να είσαι άνθρωπος, να έχεις ζωή, είναι η μόνη θεραπεία που βλέπω στο να μην είσαι και να μην έχεις.

Σήμερα, λίγο πριν ολοκληρώσω τη χρήσιμη για την κοινωνία δουλειά μου και λίγο πριν βγω από την χρησιμότητα και γίνω για λίγο άνθρωπος, συζήτησα με μια παλιά φίλη τι μένει από τη ζωή όταν αφαιρέσεις αυτά που θέτει η ψυχή σαν αναχώματα για να ξεπεράσει το υπαρκτικό ερώτημα που ποτέ δεν απαντιέται ολόκληρο.

Τίποτα ανθρώπινο νομίζω.

Κι αυτός είναι ένας τρόπος να ορίσεις και τι είναι άνθρωπος: αυτός που, σαν νά'ταν ασθένεια, έχει ύπαρξη και φτιάχνει ένα μαργαριτάρι, αποτέλεσμα της πάλης με τον εαυτό. Μέσα στη διάρκεια του βίου, όλο και πιο πολύ πολεμάς να βγάλεις νόημα από τα α-νόητα. Ό,τι εκκρίνεις για να πείσεις και να πειστείς ότι υπάρχεις είναι άνθρωπος. Αυτό το μαργαριτάρι φτιάχνεις. Η ύπαρξη είναι τελικά ό,τι παράγεις στη μάταιη προσπάθεια να αποδείξεις ότι υπάρχεις. Είναι το γαμημένο cogito που βάζει την υποδομή για να τιναχτούν όλα στον αέρα και να ξανασυντεθούν.

Αυτή είναι μια δημοσίευση πλαίσιο, για ένα θέμα που θα με κρατήσει αρκετά. Απλώνει εκ φύσεως σε πολλές κουβέντες, ίσως σε όλες. Αφήνω πολλές άκρες, θα τις πιάσω μία μία στην πορεία. Είναι ένα ξεκίνημα κι άλλωστε με τη βοήθεια σας θα γίνει καλύτερη η κουβέντα.

*: Μιχάλης Σιγανίδης, Ένας κόσμος νεκρός, Μικρές Αγγελίες, Θεσσαλονίκη, 1999

5 comments:

Παράξενος Ελκυστής said...

Ωχ, θέτεις τεράστιο θέμα: "το να είσαι άνθρωπος και να έχεις ζωή είναι η μόνη θεραπεία στο να μην είσαι και να μην έχεις."
Το χω σκεφτεί κι εγώ άπειρες φορές. Πώς καταφέρνεις να διατηρήσεις την αντικειμενική εκείνη απόσταση που χρειάζεσαι για να δεις σφαιρικά το πρόβλημα και πόσο το ίδιο το πρόβλημα απαιτεί να γίνεις μέρος του.
Ταυτίζεσαι με μια δουλειά. Σε ρωτούν ποιος είσαι; και λες είμαι γιατρός, ταχυδρόμος, χασάπης.
Κι αν έχεις την ατυχία να σ' απασχολούν κι άλλα πράγματα, να σε κυνηγούν κι άλλες ιδέες γίνεσαι ο περίεργος, ο αντιδραστικός, ο απροσάρμοστος.

Το μοτίβο του καπιταλισμού είναι ένα: δουλέψτε και θα ανταμειφθείτε. Ξεχνούν όμως να αναφέρουν πως όσο πιο πολύ δουλεύεις, τόσο πιο αναλώσιμος γίνεσαι.

Όταν, φοιτητής, δούλευα, είχα μια διευθύντρια που μου έλεγε: "δεν με ενδιαφέρεις.Σε βλέπω σαν χαρτί του φαξ. Μόλις μου τελειώσεις θα πάρω άλλο."

Και γω δούλευα για να μην τελειώσω μέχρι που τελείωσε ο χειμώνας και κατάλαβα ότι δεν τον είχα πάρει χαμπάρι. Και τότε κάτι έσπασε μέσα μου, στη τρυφερή ηλικία των 23. Και κατάλαβα ότι για πάντα θα είμαι ένα χαρτί φαξ.

Όχι λοιπόν. Δεν θα τους κάνω το χατήρι. Και η μοναδική αντίσταση είναι να ζω τη ζωή μου. Με κάθε τρόπο, κάθε στιγμή.

Algernon resurrected said...

Επισημαίνω την αναφορά στην έννοια της χρησιμότητας. Περιμένω ατέλειωτες συζητήσεις υπαρξιακού περιεχομένου, που τις σνομπάρουμε τώρα που "σοβαρευτήκαμε".

philemon said...

"Μας αρέσει να θεωρούμε τους εαυτούς μας χρήσιμους, αναπόφευκτους, μοιραία εξέλιξη της αιωνιότητας. Όλες οι θρησκείες, σχεδόν όλα τα φιλοσοφικά κινήματα και ακόμη και ένα μέρος της επιστήμης καταθέτουν την μαρτυρία τους για την εργώδη, ηρωική προσπάθεια του ανθρώπινου γένους να απαρνηθεί απελπισμένα τα ίδια του τα απρόοπτα."

Jacques Monod, Τύχη και αναγκαιότητα, 1971

Hypocrite lecteur said...

Φιλήμων, υπάρχουν συγγραφείς που γράφουν ένα βιβλίο πολλές φορές και σκηνοθέτες που γυρίζουν την ίδια ταινία ξανά και ξανά. Θα είμαστε τώρα οι Bloggers που θα γράφουν ξανά και ξανά το ίδιο Post. Την π΄ρωτη δικιά μου προσπάθεια μπορείς να την δεις στο πρώτο μου Post στο δικό μου Blog.

philemon said...

HL: Σε αυτό αναφέρεσαι?
http://hypocritisanagnostis.blogspot.com/2008/01/blog-post.html